Giải thích Thành ngữ - Tục ngữ
Một miệng thì kín, chín miệng thì hở

Câu thành ngữ ý nói bất cứ chuyện gì đã đến người thứ hai biết thì khó giữ được bí mật.

Chuyện kể:

Có một ông quan, một hôm, vợ quan đi vắng mới tí tóe với người hầu gái. Người hầu gái sợ quan bà nên chạy xuống bếp, chẳng may làm đổ chậu nước. Quan vừa đến đấy, quần áo lại lụng thụng, dẫm phải vũng nước nên ngã chỏng vó ra giữa bếp. Anh người làm không nhịn được mới cười chí chết. Quan ngượng quá gọi anh người làm đến dọa:

- Mày phải kín tiếng, không được nói chuyện này cho ai nghe chưa? Nếu không chết cả nhà mày đấy.

Anh người làm dạ dạ, vâng vâng. Khi hết buổi làm, anh ta về nhà nhưng nghĩ mãi đến chuyện vừa xảy ra thì cứ thế mà cười không sao nhịn được. Vợ anh ta mới hỏi, anh ta trả lời:

- Chuyện buồn cười lắm, không thể kể được.

Thấy sự lạ, vợ càng sinh nghi mới hỏi vặn anh ta mãi, sau anh ta đành kể đầu đuôi, rồi nói:

- Chuyện kín chỉ mình mình biết không được hở ra.

Câu chuyện tưởng đến đấy là dừng. Ai ngờ quan bà biết chuyện mới rày la quan ông. Quan ông cho là thằng làm mách lẻo nên tức lắm, mới gọi đến quở phạt.

Bị quở phạt, anh người làm mới gọi vợ ra trách:

- Mình rõ tệ. Câu chuyện kín đáo tôi đã nói với mình, dặn mình đừng có nói cho ai nghe. Quan bà biết chuyện là tại mình.

Anh người làm rày la vợ. Vợ chạy sang nhà Dần, đùng đùng trách cái Dần rằng:

- Cái nhà chị Dần này thật đáng trách. Tôi kể cho chị nghe, đã dặn đừng nói ai biết cơ mà. Thế mà chị tung tin ra, có chết không cơ chứ.

Dần bực lắm, mới te te chạy sang nhà Sửu mắng té tát:

- Tôi đã bảo rằng chuyện ấy không được nói cho ai hay, chỉ mình chị biết thôi. Thế mà chị cứ bô bô kể cho mọi người biết, thế là thế nào?

Trong khi người nọ tra vấn người kia rằng chẳng giữ kín chuyện, làm phiền đến nhau, mất cả chữ tín, thì anh người làm bị quan khảo cho mấy khảo rồi mắng rằng:

- Đã bảo rồi, một miệng thì kín, chín miệng thì hở. Mày kể với vợ mày, chắc vợ mày không có mồm? Bà biết chuyện tao là tại mồm vợ mày mà ra. Từ nay về sau, ông cấm mày không được vào trong bếp.

Nước ngoài có chuyện ông vua có đôi tai lừa, chỉ người cắt tóc biết. Người cắt tóc không nhịn được mới đào hố mà nói xuống hố rồi lấp đất chôn lời nói ấy đi. Nhưng “tai vách mạch rừng” nên chuyện ấy cũng giống như thành ngữ: “Một miệng thì kín, chín miệng thì hở”. Ở đời chẳng có chuyện gì là giấu kín được mãi. Chuyện quan nọ còn là chuyện nhỏ mà không giấu nổi, huống hồ những chuyện tày đình thì kín tiếng làm sao?

Theo Đi tìm điển tích thành ngữ của Tiêu Hà Minh - NXB Thông tấn