Em phải đến Harvard học kinh tế
Phụ lục

PHƯƠNG PHÁP VÀ KINH NGHIỆM XIN DU HỌC Ở HOA KỲ

(Trương Hân Vũ tổng hợp)

THƯ GỬI TỚI TẤP HỎI VỀ DU HỌC Ở HOA KỲ

“Cháu là một học sinh cao trung, cháu cũng muốn như Lưu Diệc Đình. Ông bà có thể cho cháu biết, ghi tên vào học đại học ở Hoa Kỳ cần làm những thủ tục gì?”

“Con gái tôi năm nay thi đỗ vào Trường Đại học…, là học sinh năm thứ nhất khoa Kinh tế. Cháu rất muốn ra nước ngoài du học. Là một người cha, tôi rất hy vọng ông bà chỉ bảo cho”.

“Cháu là một học sinh năm thứ hai cao trung. Cháu thấy thủ tục đi học ở Hoa Kỳ rất phức tạp, cháu muốn hỏi bác: Ghi tên như thế nào? Lúc nào nộp đơn?”

“Tôi là sinh viên Trường Đại học… năm thứ…, bạn có thể nói về kinh nghiệm thi TOEFL được không?”

….

Những câu hỏi như vậy với số lượng rất lớn tới tấp gửi cho chúng tôi. Chúng tôi rất vui, hết sức cố gắng trả lời làm vừa lòng các bạn.

“BIẾT NGƯỜI BIẾT TA”, LỢI CHO THÀNH CÔNG

Làm đơn vào các trường đại học Hoa Kỳ hay vào các trường đại học phương Tây khác là một hệ thống văn bản trình tự có liên quan. Hệ thống giáo dục Trung Quốc không giống các nước phương Tây, thậm chí phương thức tư duy cũng rất khác nhau.

Do đó tạo ra nhiều trở ngại đối với việc học sinh Trung Quốc xin vào học các trường đại học phương Tây.

Ví dụ, mỗi học sinh cao trung của Trung Quốc đều biết chỉ có đợt thi đại học tháng 7 thống nhất trong cả nước do nhà nước tổ chức là con đường duy nhất để vào đại học chính quy, do đó, muốn học đại học đều phải nộp “đơn dự thi”. Nhưng ở Hoa Kỳ, thi đại học không do nhà nước tổ chức, nên xin vào đại học, chỉ việc ở nhà điền vào các loại biểu mẫu mời thầy giáo hoặc Hiệu trưởng nhà trường viết thư giới thiệu, tham gia các loại thi SAT và ACT do tư nhân tổ chức cho nên chỉ quen với khái niệm “làm đơn xin vào đại học” chứ không phải “nộp đơn thi vào đại học”.

Học sinh Hoa Kỳ bắt đầu từ lớp một tiểu học đã làm quen với hệ thống đánh giá thành tích và năng lực học tập hoàn toàn khác với học sinh Trung Quốc. Chỉ riêng về thành tích học tập, phương thức đánh giá học sinh của bậc tiểu học Hoa Kỳ so với Trung Quốc khác rất nhiều và rất phức tạp. Ngoài thành tích còn có nhiều nội dung khác ảnh hưởng đến kết quả đánh giá đối với học sinh. Thế nên, người Trung Quốc làm đơn xin học đại học Hoa Kỳ không nắm được hệ thống đánh giá đó, trước những thuật ngữ chưa bao giờ được nghe, các chữ cái viết tắt, những yêu cầu muôn hình vạn trạng, những câu hỏi không rõ hỏi gì, như lạc vào mê cung. Hậu quả là đơn xin học đó không thể tránh khỏi lỗi lầm và do trình độ khác nhau nên một phần quan trọng đã bị loại trừ.

Vì vậy, có thể xuất hiện các hiện tượng:

Có một số học sinh Trung Quốc thực chất rất ưu tú, có quá trình chuẩn bị lâu dài, thi TOEFL, GRE đều đạt điểm cao. Lúc xin vào các trường đại học Hoa Kỳ cũng đã có dự kiến nhất định thành công, nhưng không ngờ, kết quả lại phải đứng ngoài các trường nổi tiếng, chỉ được các trường thấp nhận vào.

Nguyên nhân tại sao? Chính là do chưa tìm hiểu kỹ hệ thống giáo dục Hoa Kỳ, chỉ dựa trên hệ thống giáo dục Trung Quốc để làm đơn.

Còn một số học sinh ưu tú được trường nổi tiếng nhận vào, học bổng đã cầm chắc trong tay nhưng khi chuẩn bị thị thực xuất nhập cảnh không đầy đủ, có sơ xuất khi bị quan chức làm thị thực hỏi mấy vấn đề, dù không bị cáo buộc là “có khuynh hướng di cư” thì bị coi là “khả năng kinh tế không đủ”. Thế là kế hoạch du học gần xong thì chịu thất bại. Sai lầm của họ là ở chỗ quá sớm xem thông báo nhận vào học là tiêu chí của việc du học đã thành công. Nên khi làm đơn xin học đại học ở Hoa Kỳ, cần chú ý trên góc độ các hệ thống giáo dục của Hoa Kỳ và nền văn hoá Hoa Kỳ để suy nghĩ, làm rõ tất cả các hàm ý cụ thể trong từng chi tiết có liên quan thì đỡ phải đi đường vòng, nâng cao hiệu suất thắng lợi của mình.

Ví dụ: Nội dung các trường đại học Hoa Kỳ thường khảo sát đối với những người xin học đại học Hoa Kỳ là gì? Thế nào là thi SAT, ACR? Học sinh Trung Quốc đứng trước những yêu cầu của kỳ thi SAT, ACR phải làm như thế nào? Tác dụng của thành tích thi TOEFL và GRE cuối cùng đến đâu? Thư giới thiệu do người nổi tiếng viết tốt hay do các thầy giáo giảng dạy viết tốt hơn? Có một số trường đại học yêu cầu counselor (Cố vấn) viết thư giới thiệu, đây muốn nói tới người nào? Xin tài trợ kinh tế như thế nào? Biểu mẫu CSS xin tài trợ là gì?...

ĐẾN NƠI NÀO TRA CỨU TƯ LIỆU VỀ ĐẠI HỌC NƯỚC NGOÀI?

Đến nơi nào tra cứu tình hình cơ bản của trường đại học và biện pháp liên hệ?

Một khi đã có ý định du học, bước đầu tiên gặp phải là vấn đề này. Đối với một số người, biện pháp rất giản đơn là mượn sách ở thư viện. Trong thư viện tương đối lớn có thể tìm thấy loại sách có liên quan đến việc giới thiệu các trường đại học nước ngoài, không chỉ giới thiệu tình hình cơ bản của trường về lịch sử, xếp loại, các chuyên ngành đặc sắc, quy mô mà còn cung cấp cách liên hệ: địa chỉ thông tin, điện thoại, địa chỉ thư điện tử… Người ham thích có thể chọn trường đại học mà mình hứng thú và theo sách hướng dẫn để tiến hành liên hệ.

Thư viện của nhiều trường đại học trong nước, các thư viện lớn hơn của tỉnh, thành phố đều có loại sách tư liệu này, có thể tìm được địa chỉ và các tư liệu khác về các trường đại học mình cần.

Đối với các bạn có thể lên mạng, tra tìm tư liệu này càng dễ dàng hơn. Trong biểu mẫu điện tử: “Mẫu đơn xin học thông dụng” giới thiệu trong quyển sách này, cung cấp nội dung và yêu cầu cơ bản về chiêu sinh của gần 200 trường đại học Hoa Kỳ, trong đó bao gồm địa chỉ, số điện thoại, số Fax, địa chỉ thư điện tử, địa chỉ trên mạng, ngày hết hạn chiêu sinh, phí ghi tên… của trường. Bạn có thể căn cứ vào đó liên hệ hết sức thuận tiện với các trường đại học, đề xuất yêu cầu xin học.

Biểu mẫu điện tử của “Mẫu đơn xin học thông dụng” này có thể truy cập vào địa chỉ trên mạng sau: http://www.petersons.net. Ngoài ra, nếu thành phố bạn đang ở có Lãnh sự quán hoặc Đại sứ quán Hoa Kỳ, cũng có thể đến phòng tư liệu của cơ quan này để tra cứu tư liệu. Những nơi này nói chung, mỗi tuần đều có thời gian mở cố định, khi đến cần mang theo chứng minh thư.

BA NGUYÊN TẮC CHỌN TRƯỜNG

Tại Hoa Kỳ có hơn 3.000 trường đại học, làm thế nào để chọn được trường đại học thích hợp với mình, một lần nên chọn mấy trường là vừa. Đây là một vấn đề mà người xin du học cân tính toán kỹ.

Căn cứ vào kinh nghiệm của chúng tôi, có ba nguyên tắc ảnh hưởng đến thành bại tương đối lớn: một - số lượng cần thoả đáng; hai - cần “đo người may áo”; ba - cần mở rộng thứ bậc.

Vì sao số lượng cần thoả đáng?

Mỗi người xin học đại học nước ngoài, đều có một cảm nhận hết sức sâu sắc: viết, điền vào các biểu mẫu xin học muôn hình vạn trạng không phải là một công việc nhẹ nhàng. Trong đầu óc người Trung Quốc, điền vào các biểu mẫu nhiều lắm cũng chỉ là điền vào một hai trang giấy mà thôi, nhưng đơn xin học ở Hoa Kỳ không phải như vậy. Nói chung biểu mẫu của một trường đại học là một quyển sách dầy. Nếu đem biểu mẫu của mấy trường xếp lại thì sẽ trở thành một đống lớn ngay trước mắt và cũng đè nặng lên lòng bạn, làm cho bạn không thể làm liều, không thể sơ xuất. Yêu cầu điền vào biểu mẫu không chỉ trong tình huống bình thường như trên mà còn một khối lượng lớn văn bản tiếng Anh. Thế là bạn phải suy nghĩ khẩn trương, bận rộn điền vào biểu, lại chạy thêm nơi này nơi kia để chuẩn bị các tài liệu phụ thêm xuất hiện liên tục. Không có khoảng thời gian 2, 3 tháng khó lòng làm xong.

Nếu bạn đứng trước tình hình không thể không tham gia kỳ thi đại học, như vậy, càng “lửa cháy đổ thêm dầu”, kết quả cả hai mặt trận đồng thời tác chiến đó, phải đợi đến khi đống biểu mẫu đã điền đầy đủ và đã gửi đi, cảm giác của bạn chắc chắn như đã qua một trận ốm nặng, gầy rộc đi. Hơn nữa, vì quá mệt mỏi, chất lượng của việc điền biểu mẫu sẽ bị giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả của việc xin học.

Trước tình hình đó, cần phải thu hẹp số trường là tốt nhất. Số lượng xin học đại học nên hạn chế khoảng 6 trường sẽ giảm nhẹ gánh nặng cho chúng ta. Nếu cố được có thể thêm vài trường nhưng phải đảm bảo chất lượng đơn xin học. Xét đến cùng, “Thường kỳ thập chỉ, bất như đoạn kỳ nhất chỉ” (Làm bị thương mười ngón tay, không bằng chặt đi một ngón). Chất lượng cao so với số lượng nhiều, quan trọng hơn rất nhiều. Đó là nguyên nhân của nguyên tắc “số lượng thoả đáng”.

Vì sao phải đo người may áo?

“Đo người may áo” tức là phải căn cứ vào trình độ thực tế của bản thân để chọn trường học. Dự đoán phải chính xác trình độ thực tế của mình là rất quan trọng. Nó là một trong những tiền đề tạo cho du học thành công. Là vì tài cao mà lại học trường bình thường, sẽ làm cho bạn khi phải vào học một trường không hợp với ý thích của mình, băn khoăn mãi suốt cuộc đời. Tình hình càng tồi tệ hơn khi tài kém mà lại ghi học trường chất lượng cao, trong tay “không có bột” làm sao “gột nên hồ”, làm cho đơn xin học của bạn cuối cùng bị thất bại.

Cần phải xác định chính xác chỗ đứng của mình trong thực tiễn là rất khó khăn. Nhưng chí ít cũng phải xem nó là một mục tiêu chiến lược để truy tìm cũng tức là có thể giảm nhẹ được sai lầm.

Vì sao phải mở rộng thứ bậc?

Đây là nhằm vào những nhân tố không thể xác định trong quá trình xin học để chọn lấy những đối sách cần thiết.

Chúng tôi đã hỏi các học sinh Trung Quốc được các trường đại học nổi tiếng ở nước ngoài nhận vào học một câu hỏi giống nhau: “Trường của bạn đã thấy được mặt mạnh nào của bạn? Vì sao bạn được trường đó nhận vào học?” Câu trả lời hầu như đều giống nhau: “Tôi cũng không biết vì sao họ lại nhận tôi vào học”; “Chỉ là theo đúng yêu cầu điền vào biểu mẫu rồi gửi đi, chứ không biết được nhận như thế nào”. Chúng ta đã thấy, một số học sinh có thể rất khá, không thể vào được trường nổi tiếng, nhưng một số học sinh không bằng họ trái lại, bất ngờ được nhận vào học.

Một vài trường đại học nổi tiếng ở Hoa Kỳ nhận hoặc bác đơn xin vào học là do tập thể Hội đồng tuyển sinh bỏ phiếu quyết định. “Những người gác cổng trường” đại học này nắm được quyền bỏ phiếu đã thông qua việc bỏ phiếu hình thành một “quyền lực”, đó tức là một nhân tố không thể xác định được.

Ví dụ, tìm hiểu kết quả tuyển sinh năm 1999 của Học viện nổi tiếng Wellesley, cảm giác không thể dự đoán được càng thêm mạnh mẽ. Trong số học sinh mới chiêu sinh năm đó của trường, ngoài việc có một số nữ nhạc công vi-ô-lông trẻ tuổi đã trình diễn cho Hoàng gia Thuỵ điển và Na Uy, một nữ trợ lý nghiên cứu đã công tác tại Cục Hàng không – du hành vũ trụ Hoa Kỳ, một nữ quán quân đĩa bay, điều không thể nghĩ tới là còn có một vị nữ ảo thuật gia.

Tố chất đặc biệt là một phần rất được nhà trường coi trọng.

Biết những điều này, bạn cảm thấy, đôi tay nắm chặt vận mệnh của bạn là thứ bạn nhìn không thấy, nắm không tới. Tình huống chắc chắn thực là không có nhiều. Vì vậy để tránh thất bại bất ngờ, tốt nhất là mở rộng thứ bậc các trường xin học, phân bố đều các loại cao, trung bình và loại thấp hơn. Đây cũng giống như quăng lưới cá, ném lưới rộng ra một ít, khả năng bắt được cá sẽ tăng lên vài phần.

Xác định được trường học tức là có thể có biểu mẫu xin học mà bạn đang cần.

LÀM THẾ NÀO ĐỂ CÓ ĐƯỢC BIỂU MẪU XIN HỌC?

Phương thức chiêu sinh của các trường đại học nộp đơn xin học vào trường mà mình muốn ghi tên học. Chỉ cần biết được địa chỉ thông tin, bạn có thể trực tiếp viết thư hoặc gửi thư điện tử tới trường đó. Sau đó bạn muốn có biểu mẫu đơn xin nhập học một trường đại học ở Hoa Kỳ cũng rất giản đơn, chỉ cần trực tiếp viết thư gửi trường đó nói rõ yêu cầu của bạn (thư điện tử không được coi là đơn xin học chính thức), thuyết minh với nhà trường tình hình cơ bản của bạn (tuổi, giới tính, trường học, năm học, địa chỉ liên lạc bằng tiếng Anh, nguyện vọng muốn được học trường này và muốn có biểu mẫu xin học). Nhà trường sẽ gửi cho bạn đơn xin nhập học và giới thiệu khái quát về nhà trường, những tài liệu này đều miễn phí. Chỉ cần sau khi đã đọc xong tài liệu của họ, quyết định chính thức xin vào học trường này mới nộp khoản lệ phí ghi tên, tiếp đó Văn phòng chiêu sinh sẽ làm một hồ sơ tuyển sinh chính thức cho bạn. Số tiền lệ phí ghi tên không giống nhau tuỳ theo thứ bậc của từng trường, nói chung là khoảng từ 20 đến 60 đô-la.

Đa số các trường đại học Hoa Kỳ đều trực tiếp nhận học sinh trên khắp nước Mỹ và trên thế giới. Do bản thân Hoa Kỳ là một quốc gia đa dân tộc, đa nhân chủng và trong sự giao lưu của nền văn hoá đa nguyên thu được nhiều điều bổ ích, lại thêm Hoa Kỳ có mối liên hệ nhiều tầng và rộng rãi với các nước khác nhau, cho nên rất nhiều trường đại học Hoa Kỳ đều muốn tuyển một bộ phận học sinh nước ngoài nhằm giúp cho việc bồi dưỡng năng lực giao tiếp của học sinh Hoa Kỳ với những người có nền văn hoá khác, đồng thời trong cuộc trong cuộc giao lưu với rất nhiều nền văn hoá đó sẽ kích thích trí tuệ của học sinh phát triển mạnh mẽ. Cho nên, là một học sinh Trung Quốc, không phải lo lắng vì mình là một người nước ngoài mà bị cư xử lạnh nhạt, trái lại bạn hoàn toàn có thể mạnh dạn đề xuất đơn xin học của mình.

Nếu bạn có điều kiện lên mạng càng rất nhanh nhận được biểu mẫu đơn xin học của các trường đại học, đó là từ mạng Internet để tải xuống các biểu mẫu trên.

Nói chung, nếu biết được tên của một trường đại học bạn có thể tìm trên mạng vể biểu mẫu điện tử, nâng cao được hiệu suất đơn xin học. Khi có thêm một người sử dụng nó, trường liền có thể tiết kiệm được khoản chi, người làm đơn xin học có thể tiết kiệm được thời gian, giảm thiểu sai sót, đó là một việc tốt hai bên đều có lợi. Ưu điểm của biểu mẫu điện tử cũng đã rõ ràng, chỉ tốn thời gian hơn mười phút đến mấy mươi phút (xem quy định tốc độ truyền tải số liệu trên mạng) mình đã có thể truy cập được, dùng máy in, in ra ngay, sau đó lập tức bạn có thể điền vào biểu mẫu, điền sai có thể điền lại một bản khác.

“MẪU ĐƠN XIN HỌC THÔNG DỤNG” – NHANH NHIỀU TỐT RẺ

Mấy năm gần đây, theo mạng liên lạc quốc tế phát triển rầm rộ và rộng mạnh mẽ, ở Hoa Kỳ có một số trường đại học liên kết với nhau, cải tiến quá trình làm đơn và biện pháp chiêu sinh của họ, đã nâng cao hiệu suất sinh viên. Họ dùng biểu xin học điện tử, mang lại lợi nhuận cho người làm đơn. Biểu xoin học điện tử này tức là “Mẫu đơn xin học thông dụng” (Common Application).

Trong hơn 3.000 trường cao đẳng, đại học, học viện Hoa Kỳ sử dụng mẫu đơn xin học thông dụng này có khoảng 200 trường, học viện, trong đó bao gồm một số trường đại học và học viện “cấp ngôi sao”. Trong số này, đứng đầu đương nhiên là Trường Harvard, ngoài ra còn có Học viện Dartmouth, Đại học Kansas, Học viện Wellesley…

Sử dụng mẫu đơn xin học thông dụng có ưu việt gì?

Thứ nhất, nhận được biểu mẫu này rất dễ dàng và nhanh chóng.

Bất kể bạn ở đâu trên đất nước, dù trường mà bạn xin học rất xa, chỉ cần bạn dùng máy tính lên mạng thì có thể trong khoảng 10 phút hoặc tối đa là nửa giờ đã truy cập được mẫu đơn xin học thông dụng mà bạn cần.

Đối chiếu thì có thể thấy ngay tính chất quan trọng của vấn đề này: từ bất kỳ một thành phố lớn nào ở Trung Quốc gửi thư bằng đường hàng không quốc tế đến Hoa Kỳ, nói chung phải mất nửa tháng, thậm chí có khi cả 20 ngày mới tới nơi, nếu cả đi và về thì mất bao nhiêu thời gian? Hoa Kỳ là một quốc gia rất chú trọng hiệu suất nhưng không bao gồm hệ thống bưu chính. Do thể chế quản lý bưu chính, tạo nên một hiệu quả làm cho người ta không thể tin được. Tình trạng kéo dài thời gian hoặc đánh mất bưu kiện đều có thể xảy ra. Do đó, hầu như các trường đại học Hoa Kỳ khi chiêu sinh đều dặn các thí sinh xin học: đề nghị các tài liệu xin học của các bạn mỗi bản chính đều nên in thêm một bản nữa để lưu trữ, đề phòng mất thư còn có thể in lại, gửi tiếp. Thứ hai, có thể in lại với số lượng lớn.

Mẫu đơn xin học nhà trường gửi đến chỉ có một bản, nếu không để ý sẽ rất khó khăn, nhưng mẫu đơn xin học thông dụng thì không xảy ra loại vấn đề này. Bạn có thể ung dung suy nghĩ trên máy tính, chữa đi chữa lại cho đến khi thoả mãn mới thôi. Sau đó kích một lần vào chuột, là có thể in ra bao nhiêu bản cũng được. Tất cả các trường đại học Hoa Kỳ đồng ý sử dụng “Mẫu đơn xin học thông dụng” đều tiếp nhận cách thức và nội dung hoàn toàn giống nhau, điền xong một bản có thể sử dụng cho các trường đại học trên. Hiệu suất chẳng lẽ không phải là đã nâng cao nhiều lần hay sao?

Thứ ba, phụ thêm tư liệu thuyết minh có ích.

Phần thuyết minh (Instruction) của biểu mẫu này còn bao gồm những phần quan trọng nhất về yêu cầu của tuyển sinh của mỗi trường đại học, như ngày hết hạn chiêu sinh, ngày thông báo trúng tuyển, thành tích nào để chứng minh, có xin cung cấp tài trợ kinh tế hay không, xin tài trợ phải điền vào biểu nào, có cần điền đơn xin học bổ sung hay không. Những tư liệu này đều tra tìm thoải mái, tạo cho người làm đơn rất thuận lợi.

Nếu bạn dự định dùng mẫu đơn xin học thông dụng thì đồng thời phải lưu ý vấn đề “Đơn xin học bổ sung” (Supplement).

Vì sao cần có đơn xin học bổ sung? Những trường hợp nào cần có đơn xin học bổ sung?

Phương châm xây dựng trường của mỗi trường đại học phần lớn đều tương đối cá thể hoá, mà không nhấn mạnh đến tiêu chuẩn thống nhất toàn quốc. Đặc điểm này được thể hiện ở chính sách chiêu sinh cụ thể hoá “củ cải, rau cải, mỗi thứ một thích”, vì thế mỗi trường đại học đều muốn tìm hiểu tình hình của người xin vào học dẫn đến các trường không giống nhau. Mỗi bản “đơn xin học thông dụng” đương nhiên không thể bao gồm được tất cả yêu cầu muôn hình vạn trạng của 200 trường đại học, nên những trường đại học còn chưa thoả mãn với mẫu đơn chung đều thêm nhiều phần bổ sung phù hợp với yêu cầu của mình dùng để tìm hiểu tình hình mà trong bản chung chưa đề cập đến.

Nói chung, các trường đại học cần điền các tư liệu bổ sung, phần lớn đều có đơn xin học bổ sung được điện tử hoá, phát trên mạng của trường đại học đó, nhằm cung cấp cho người cần sử dụng. Vì thế khi bạn sử dụng mẫu đơn xin học thông dụng, bạn nên chú ý trường đại học bạn xin có yêu cầu phần bổ sung này hay không.

Cũng có một vài trường đại học tuy trên mạng không có đường tải xuống đơn xin học bổ sung, nhưng sau khi các mẫu đơn xin học thông dụng của bạn đã gửi đến, trường đại học này sẽ chủ động gửi tiếp cho bạn đơn xin học bổ sung cần thiết, việc này đương nhiên là hoàn toàn miễn phí.

Chỗ còn chưa đủ của mẫu đơn xin học thông dụng.

Mẫu đơn xin học thông dụng cũng có chỗ chưa đầy đủ. Vấn đề là diện bao phủ các trường chưa đủ rộng, trước hết chỉ được khoảng 200 trường. Xem qua danh sách 200 trường đại học tiếp nhận mẫu đơn xin học thông dụng đều có thể thấy ở đây đã tập trung một số các trường cao đẳng, học viện cấp ngôi sao và cấp quốc gia khác không có ở trong đó. Ví như trường MIT nổi tiếng (trường được coi là “nếu không có Trường MIT, sức mạnh của Hoa Kỳ sẽ bị giảm sút”), Trường Đại học Columbia (một trong các trường thuộc nhóm Ivy League), Trường đại hcọ Standvard (Trường Khoa học tự nhiên và xây dựng nổi tiếng), Trường Đại học Georgetown (Trường này được xếp vị trí cao trong các trường đại học), Đại học Brown (một trong các trường thuộc nhóm Ivy League), Trường Đại học Yale (một trong các trường thuộc nhóm Ivy League), Đại học Princeton (một trong các trường thuộc nhóm Ivy League) đều chưa sử dụng mẫu đơn xin học thông dụng.

YÊU CẦU GHI TÊN CỦA CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC HOA KỲ

Dù có một số độc giả đã tương đối quen thuộc với các đơn xin học đại học Hoa Kỳ, nhưng hãy còn nhiều độc giả mới lần đầu tiếp xúc với vấn đề xin du học ở Hoa Kỳ. Dưới đây, xin lấy ví dụ về yêu cầu tuyển sinh trong mẫu đơn xin học thông dụng của Trường Đại Học Johns Hopkins, có giải thích từng mục.

JOHNS HOPKINS UNIVERSITY

Johns Hopkins University, Baltimore, MD 21218.Coed$50.

Deadlines: ED 11/15, notif 12/15; Reg 1/1, notif 4/15. Requires supplement; SAT I & SAT II, or ACT; counselor & teacher recom. Interview recommended; campus visit strongly encouraged. Phone: 410-516-8171 . Fax: 410-516-6025; e-mail: gotojhu@jhu.edu; URL: www.jhu.edu/admis

Dịch nội dung như sau:

Tên trường: Johns Hopkins University

Địa chỉ thông tin: (admission office)

Johns Hopkins University, Baltimore, MD 21218 USA

Coed: (trường chung nam nữ) US $ 50 (chi phí ghi tên học 50 đô-la).

Deadlines (ngày hết hạn ghi tên): ED 11/15 (= ngày nhận đơn xin học sớm nhất, 15 tháng 11). notif 12/15 (= ngày thông báo nhận đơn xin học sớm nhất: ngày 15 tháng 12); Reg 1/1 (= quy định ngày hết hạn nộp đơn xin học: 1 tháng 1), notif 4/15 (= ngỳa thông báo về đơn xin học: 15 tháng 4).

Requires supplement (Yêu cầu điền vào đơn xin học bổ sung); SAT I & SAT II, or ACT (Yêu cầu nộp kết quả thi SAT I & SAT II hoặc kết quả thi ACT. Học sinh Trung Quốc nếu nói rõ Trung Quốc không tổ chức các loại thi này, nói chung được miễn nộp).

Counselor & teacher recom (yêu cầu nộp thư giới thiệu của người quản lý nhà trường hoặc giáo viên. Counselor ở đây có thể là Hiệu trưởng trường trung học hoặc phụ trách giáo vụ nhà trường).

Interview recommended (kiến nghị với nhà trường cử người phỏng vấn để làm phỏng vấn chiêu sinh trực tiếp, đồng thời tạo cho trường tìm hiểu được bản thân tốt hơn. Nhưng yêu cầu này đối với học sinh Trung Quốc rất khó thực hiện).

Campus visit strongly encouraged (Rất mong bạn đến thăm nhà trường để “hai bên cùng lựa chọn”).

Phone: 410-516-8171 (số điện thoại của Văn phòng chiêu sinh)

Fax: 410-516-6025 (số Fax của Văn phòng chiêu sinh)

e-mail: gotojhu@jhu.edu (địa chỉ thư điện tử của Văn phòng chiêu sinh)

URL: www.jhu.edu/admis (địa chỉ mạng của nhà trường)

Sau khi nắm vững các quy cách này, xem thêm mẫu đơn xin học thông dụng hoặc yêu cầu tương tự của các trường đại học khác của Hoa Kỳ, vấn đề xin học sẽ được giải quyết dễ dàng hơn.

VỀ THI TOEFL

Thi TOEFL được các bạn quan tâm nhiều trong thư các bạn gửi đến, ở đây xin giới thiệu một ít về vấn đề đó.

TOEFL (Test of English as a Foreign Language - Kiểm tra tiếng Anh như một ngoại ngữ) làm một nội dung quan trọng cần phải kiểm tra khi các trường cao đẳng, học viện Hoa Kỳ tuyển các thí sinh ở các quốc gia không sử dụng tiếng Anh như tiếng mẹ đẻ. Nó phản ánh năng lực ứng dụng thực tế tiếng Anh của người xin học đồng thờivới việc học tập hàng ngày ở các trường đại học Hoa Kỳ là rất quan trọng. Các trường đại học khác nhau yêu cầu đối với TOEFL cũng khác nhau.

Đối với học sinh Trung Quốc, muốn được một trường đại học chính quy ở Hoa Kỳ nhận vào học một cách thuận lợi, thành tích thi TOEFL đạt yêu cầu là điều kiện bắt buộc phải có. Những thứ bậc khác nhau của các trường đại học Hoa Kỳ đối với yêu cầu thành tích TOEFL cao, thấp không giống nhau. Có trường chỉ yêu cầu “kiến nghị nộp thành tích TOEFL” mà không quy định cụ thể số điểm. Có trường lại yêu cầu thành tích thi TOEFL phải đạt trên 500 điểm, có trường nổi tiếng lại yêu cầu thành tích TOEFL phải đạt không dưới 600 điểm. Nếu dự định xin học bổng các loại cao, do sự cạnh tranh rất quyết liệt nên thành tích TOEFL vẫn phải thi đạt điểm cao hơn nữa.

Thành tích TOEFL rất quan trọng, nhưng cũng chỉ là tiêu chuẩn để đánh giá năng lực ngôn ngữ của bạn mà thôi. Cho nên sau khi thành tích TOEFL của bạn đạt đến trình độ mà nhà trường cần, nhà trường không phải chỉ xem có điểm TOEFL cao nhất là nhận người đó vào học mà tổng hợp đánh giá các mặt toàn diện của thí sinh, sau đó mới quyết định. Thường có thể thấy hiện tượng, cùng một nhà trường có thể không thu nhận một học sinh có thành tích TOEFL đạt 670 điểm, trái lại lấy một học sinh khác chỉ đạt đến 630 điểm.

Xét đến cùng, tố chất toàn diện càng quan trọng hơn năng lực ngôn ngữ đơn thuần.

Thi TOEFL do ai tổ chức?

Ở Hoa Kỳ, thi TOEFL không chỉ tại một điểm. Ví như, Viện nghiên cứu của trường Đại học Georgertown, Viện Nghiên cứu tiếng Anh của Trường đại học Michigan đều đang tổ chức thi TOEFL. Nhưng hiện nay trên thế giới (bao gồm cả Trung Quốc) đồng thời cũng là nơi được các trường đại học Hoa Kỳ rất hoan nghênh là kỳ thi TOEFL được tổ chức tại Trung tâm thi về giáo dục EST thuộc trường đại học Princeton Hoa Kỳ.

Thường mỗi năm chỉ có 5 lần thi TOEFL, có hơn 120 nước trên thế giới tiến hành thi, số học sinh báo dự thi hàng năm trên thế giới ước gần 10 vạn người.

Đề thi TOEFL bao gồm 3 phần lớn: nghe hiểu, ngữ pháp và năng lực học hiểu. Đặc điểm thi là, số lượng đề, mục tiêu nội dung rộng, thời gian thi ngắn, cho nên tốc độ trả lời là rất quan trọng. Hình thức đề thi thường dùng phương thức lựa chọn, sau một câu thường có 4 loại đáp án, cần phải lựa chọn nhanh.

Thi TOEFL thực hiện bằng máy tính là một vấn đề đã chính thức đưa vào quy trình ngắn, thí sinh Trung Quốc và các bậc cha mẹ cần hết sức coi trọng. Là vì thi TOEFL trên máy tính không chỉ yêu cầu thí sinh cần có một năng lực tiếng Anh rất thành thạo, đồng thời cũng thông thạo máy tính, thành thạo thao tác trên máy vi tính, thành thạo bàn phím, tốc độ truy cập nhanh cũng là kỹ năng cơ bản không thể thiếu. Nhưng chúng ta cũng đã chính thức tiến hành thi TOEFL trên máy tính, đã có thời gian biểu rõ ràng…

Tư cách tham gia thi TOEFL là gì?

Không đòi hỏi bất cứ tư cách nào. Bất kể ai, chỉ cần tự nguyện nộp lệ phí thi TOEFL. Bất kể trình độ tiếng Anh của họ như thế nào đều có tư cách ghi tên dự thi. Muốn thi mấy lần cũng được miễn là mỗi lần đều phải nộp lệ phí. Kết quả thi thuộc về chuyện cá nhân. Không được bạn cho phép, người khác không có quyền tra tìm. Cho nên bạn không cần phải lo lắng thi không tốt sẽ bị bẽ mặt. Lúc nào bạn thi thành tích như ý muốn, lại thông báo cho trung tâm ETS, Trung tâm sẽ gửi thành tích ghi nhận được trong lần cuối cùng đó đến trường đại học Hoa Kỳ bất kỳ theo yêu cầu của bạn.

Mỗi lần tham gia thi, Trung tâm ETS có miễn phí cho bạn gửi thành tích đến 3 trường đại học, nếu gửi nhiều hơn phải trả tiền cho mỗi lần gửi là 11 đô la thủ tục phí.

Các trường đại học Hoa Kỳ chỉ tiếp nhận thành tích TOEFL do Trung tâm ETS trực tiếp gửi, còn do bản thân người xin học gửi, họ sẽ không thừa nhận. Đó là một biện pháp đề phòng gian lận.

Tham gia thi TOEFL ở đâu?

Tham gia thi TOEFL rất dễ dàng. Tại các thành phố lớn và nhất là tại các trường đại học nổi tiếng ở các thành phố trực thuộc Trung ương đều có địa điểm thi TOEFL. Bất cứ người nào, chỉ cần tự nguyện đều có thể nộp một khoản lệ phí thi, hai tấm ảnh, đăng ký số chứng minh thư, điền vào các biểu mẫu cần thiết, đến ngày thi đã quy định vào dự thi.

Có thí sinh sau khi tham gia thi TOEFL, vì nhiều nguyên nhân rất muốn biết ngay kết quả thi của mình. Có người lúc điền các mẫu đơn xin học các trường đại học Hoa Kỳ rất cần điền các thành tích thi TOEFL, có người lo thành tích của mình không tốt, muốn biết sớm để dễ quyết định có thi lần nữa hay không. Do vậy Trung tâm ETS chuyên mở các loại điện thoại dịch vụ tư vấn báo kết quả thi, vừa có thể tra tìm qua điện thoại, vừa có thể thông qua máy truyền điện trực tiếp truyền báo kết quả, phí tư vấn một lần là 10 đô-la, dùng thẻ tín dụng ngoại hối để trả.

Để làm thế nào dự tính thành tích thi TOEFL của bạn?

Căn cứ kinh nghiệm có một phương pháp đơn giản như sau.

Tại các thành phố lớn trên toàn quốc, hầu như đều có lớp bồi dưỡng thi TOEFL, ngoài việc luyện cho học viên năng lực và kỹ xảo khi thi TOEFL ra, một nội dung quan trọng khác là tổ chức thi thử TOEFL. Nội dung thi thử TOEFL là dùng các đề trước đây đã sử dụng. Thông qua loại thi thử như thế này, bạn có thể trên đại thể tìm hiểu trình độ TOEFL thực tế của mình. Chỉ cần tham gia thi thử, bạn giữ được một trạng thái tâm lý bình thường, như vậy nói chung lấy thành tích thi thử cao nhất của mình trừ đi 10-30 điểm, đại khái đấy là thành tích TOEFL mà bạn thực tế có thể đạt được. Một mặt là vì trong khi làm đề thi mới, có thể gồm một số nội dung chưa thông thạo lắm, mặt khác tham dự cuộc thi thật sẽ cảm thấy căng thẳng hơn thi thử, nên cũng ảnh hưởng ít nhiều đến kết quả.

VỀ THI GRE

Nếu bạn là một tốt nghiệp sinh đại học chính quy, chuẩn bị ghi tên dự thi vào Viện nghiên cứu sinh Hoa Kỳ hoặc Canada, phần lớn đều phải dự cuộc thi GRE (Graduate Record Examination tức là Thi thành tích nghiên cứu sinh). Có một số trường đại học đối với học sinh nước ngoài xin học chính quy đều nói rõ “Hoan nghênh các bạn cung cấp thành tích thi GRE”.

Nói chung đa số Viện nghiên cứu sinh đại học ở Hoa Kỳ đều lấy thành tích GRE làm căn cứ quan trọng để nhận nghiên cứu sinh. Thi GRE cũng là một loại thi tiêu chuẩn hoá do Trung tâm thi ETS của Hoa Kỳ thiết lập ra. Trong nước, mỗi năm tổ chức 5 lần thi GRE, đặc điểm ghi tên và đặc điểm thi giống như TOEFL. Số lần tham gia thi không hạn chế, do đó số thí sinh có thể tham gia nhiều lần thi cho đến khi đạt được thành tích vừa ý mới thôi.

Thời gian cho mỗi lần thi GRE là một ngày. Buổi sáng là trắc nghiệm học lực, bao gồm tiếng Anh và hai môn Toán học và Lô-gíc học. Nội dung thi buổi chiều là trắc nghiệm chuyên ngành, tổ chức chia thành 20 ngành nghề chuyên môn.

Trong đó có 9 chuyên ngành còn chia thành bộ môn để khảo sát. Mỗi thí sinh đều phải tham gia trắc nghiệm năng lực là trắc nghiệm chuyên ngành mà người đó định xin vào học.

Nhìn chung nội dung trắc nghiệm năng lực không khó lắm. Các học sinh thuộc tất cả các bộ môn đều phải kiểm tra như nhau. Nhưng thành tích của môn Toán học hay Lô-gíc học tốt hay xấu đối với thí sinh về khoa học tự nhiên và xây dựng là rất quan trọng. Còn thành tích môn tiếng Anh giỏi hay kém đối với thí sinh khoa học xã hội cũng có giá trị cao.

Nội dung chủ yếu của các trắc nghiệm chuyên ngành là kiến thức cơ bản có liên quan đến chuyên ngành đó, cho nên thành tích này tốt hay xấu sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng nhận vào hay không. Là vì quyền lực nhận nghiên cứu sinh của các trường đại học ở Hoa Kỳ không phải thuộc về nhà trường mà nằm trong tay các giáo sư chuyên ngành và các khoa hữu quan. Mỗi giáo sư chuyên ngành đều đặc biệt coi trọng chuyên môn của mình, cho nên thí sinh đối với trắc nghiệm chuyên ngành cũng không thể đại khái được.

VỀ THI SAT VÀ ACT

Học sinh Trung Quốc khi điền vào đơn học đại học ở Hoa Kỳ thường gặp một vấn đề, hầu như học viện, trường đại học nào của Hoa Kỳ cũng đều yêu cầu người làm đơn cung cấp “thành tích thi Tiêu chuẩn hoá như SAT I, ACT, SAT II”.

Những thành tích thi tiêu chuẩn hoá là gì?

Các học viện, trường đại học Hoa Kỳ khi chiêu sinh, trừ những trường chuyên ngành đặc thù như Mỹ thuật, Âm nhạc, Kiến trúc có kỳ thi được tổ chức trực tiếp với người học ra, nói chung không tiến hành kỳ thi vào đại học. Ở Hoa Kỳ cũng không có kỳ thi chung thống nhất toàn thành phố hay toàn tỉnh do chính phủ tổ chức, cũng không giống như Trung Quốc tổ chức thi đại quy mô thống nhất trên toàn quốc mỗi năm một lần để lấy vào các trường đại học, cao đẳng. Ngoài ra, các trường đại học Hoa Kỳ nhận và thông báo sớm hơn Trung Quốc rất nhiều. Có khi học sinh còn đang học lớp 12 trung học (tương đương năm thứ ba cao trung của Trung Quốc) thành tích tốt nghiệp phổ thông trung học chưa có, thông báo nhận vào đại học đã gửi đến tay. Trong tình hình đó, trường đại học đương nhiên không thể kiểm tra thành tích tốt nghiệp phổ thông trung học của thí sinh. Nhưng ở Hoa Kỳ vẫn có một số biện pháp khảo sát tri thức văn hoá và trình độ kỹ năng của học sinh. Đó là thành tích tiêu chuẩn hoá.

Danh mục thi tiêu chuẩn hoá rất nhiều, trong đó SAT I (Scholastic aptitute Test – Thi về tư chất học sinh) phổ biến trên toàn lãnh thổ Hoa Kỳ, nhưng không giống thi đại học của Trung Quốc. Thi đại học của Trung Quốc là cùng một thời gian tiến hành thống nhất trong cả nước, còn thi SAT của Hoa Kỳ căn cứ vào múi giờ khác nhau, từ Đông sang Tây lần lượt tổ chức thi. Do Hoa Kỳ chia thành 4 múi giờ, bắt đầu thi sớm nhất là các khu vực miền đông, so với khu vực miền tây sớm hơn 3 giờ. Các môn thi cũng chỉ có hai môn: Tiếng Anh và Toán học. Thi SAT I mỗi năm được tham gia nhiều lần, có thể chọn lần đạt thành tích tốt nhất để điền vào đơn. Thi đại học ở Trung Quốc mỗi năm chỉ thi một lần (hiện nay đang thí điểm mỗi năm thi hai lần), nhưng ở Hoa Kỳ mỗi năm có 5 lần, thí sinh có thể tham dự thi nhiều lần, nhưng chọn một lần tốt nhất trong đó làm thành tích chính của mình. Nhưng có trường đại học không lấy lần thi có thành tích tốt nhất làm tiêu chuẩn chung mà lấy thành tích bình quân tất cả các cuộc thi làm thành tích của học sinh.

Thi ACT (Anerucab College Test – Thi vào trường đại học Hoa Kỳ). Loại thi này không phổ biến như SAT I, chủ yếu phát triển ở miền Nam và khu vực miền Trung – Tây Hoa Kỳ. Nội dung thi cũng gồm hai môn tiếng Anh và Toán học.

Ngoài ra, còn có một loại thi tiêu chuẩn hoá thường thấy nữa gọi là SAT II (Achievement Test – Thi về thành tựu). Lần thi này khó hơn hai lần trên, liên quan đến các môn toán học, Hoá học, Vật lý và Tiếng Anh. Học sinh có thể căn cứ vào yêu cầu đề xuất trong đơn xin học đại học chọn một môn cần phải thi. Nhưng tuyệt đại đa số trường đại học Hoa Kỳ đều không dùng SAT II làm căn cứ nhận vào học hay không mà sử dụng sau khi học sinh đã được vào học để xét miễn phải học một số môn cơ bản.

Đối với yêu cầu thành tích SAT I, ACT, SAT II đề xuất trong đơn xin vào học các trường đại học Hoa Kỳ, học sinh Trung Quốc làm như thế nào?

Thật ra biện pháp rất đơn giản, bạn có thể nói thẳng tình hình với các trường đại học mình xin vào học, nêu rõ là vì Trung Quốc không mở các kỳ thi tiêu chuẩn hoá như trên, cho nên học sinh Trung Quốc không thể nộp được các thành tích đó. Nhiều trường đại học sau khi tìm hiểu tình hình (đương nhiên họ không thể tìm hiểu được hết mọi chế độ giáo dục trên thế giới), nói chung họ đều thông cảm và cho phép học sinh Trung Quốc không phải nộp các bảng thành tích trên, đồng thời họ sẽ thông qua những phương pháp khác khảo sát trình độ thực của người làm đơn.

QUY LUẬT CHUNG VỀ XIN HỌC BỔNG

Đối với rất nhiều học sinh Trung Quốc, đi học ở một nước giàu có vẫn phải gắn bó chặt chẽ với việc xin tài trợ kinh tế. Dùng thu nhập của người Trung Quốc để đánh giá, tự chi phí để đi học rõ ràng rất đáng quý, nhưng nếu không xin trợ cấp kinh tế, nhiều người sẽ không đi học nổi.

Các trường đại học Hoa Kỳ, bao gồm cả các Viện Nghiên cứu sinh, cung cấp tài trợ kinh tế học sinh nước ngoài đại thể có những quy luật sau.

Giai đoạn chính quy tài trợ cho học sinh nước ngoài rất ít, tài trợ học bổng toàn phần lại càng ít hơn, cho nên cuộc cạnh tranh rất quyết liệt. Ngoài những học sinh rất ưu tú ra, nói chung người làm đơn không dễ dàng nhận được học bổng. Nhưng đây chỉ là đối với học sinh nước ngoài. Còn nếu là công dân Hoa Kỳ thì lại khác. Lấy ví dụ như trường Princeton, dù có những gia đình thu nhập hàng năm cao đến 15 vạn đô-la, vốn tài sản gia đình lên tới 40 vạn đô-la vẫn được coi như 2/3 học sinh hiện đang ở trường có mức vay dài hạn với lãi xuất thấp. Học xong đại học có thể dần dần trả hết trong vòng 10 năm. Một số gia đình học sinh Hoa Kỳ có thu nhập thấp hơn 4 vạn đô-la, cơ bản không phải đóng góp gì, có thể yên tâm học ở trường nổi tiếng cho đến khi tốt nghiệp. Các loại tài trợ đều không ghi thành khoản vay nhằm miễn cho học sinh phải chịu gánh nặng sau này. Tiền đề là bạn phải là học sinh ưu tú.

Nhưng khi sang giai đoạn nghiên cứu sinh, cơ hội cho học sinh nước ngoài được tài trợ tăng lên rõ rệt. Lý do là tổng số vốn do chính phủ Hoa Kỳ, các xí nghiệp và các tổ chức có nguồn vốn tài trợ khác hẳn với giai đoạn học đại học chính quy. Các giáo sư thường nắm quyền sử dụng kinh phí. Đối với nhiều chuyên ngành, học sinh Trung Quốc chỉ cần được nhận vào học nghiên cứu sinh là có thể nhận được tài trợ kinh tế với mức học bổng khác nhau.

Nhưng có những chuyên ngành không như thế. Ví như các ngành máy tính, y khoa, pháp luật dù là công dân Hoa Kỳ cũng không kiếm được tài trợ kinh tế, là vì nhà trường cho rằng sau khi tốt nghiệp, họ có cơ hội kiếm được nhiều tiền, do đó lúc học phải trả giá là một việc đương nhiên.

Căn cứ vào quy luật trên, đối sách của chúng ta phải như thế nào?

Đối với các gia đình Trung Quốc có đủ thực lực kinh tế đương nhiên có thể không nhận sự tài trợ kinh tế hạn hẹp, chỉ cần các điều kiện khác thích hợp dù giai đoạn học chính quy hay giai đoạn học nghiên cứu sinh đều có thể du học. Nhưng đối với học sinh Trung Quốc có nhiều hoàn cảnh khác nhau, phải dựa vào học bổng nhưng do giai đoạn chính quy, số học bổng lại rất ít thì không thể chuẩn bị cả hai tay. Trường hợp nếu nhận được học bổng rõ ràng thì quá tốt rồi, còn nếu không thì nên hoàn thành bài vở chính quy trong nước trước, sau đó lại ra nước ngoài xin học bổng nghiên cứu sinh, vẫn là một con đường hết sức rộng rãi.

Cho nên đối với nhiều học sinh Trung Quốc, sau khi vừa tốt nghiệp cao trung đã vội vàng ra nước ngoài du học, thì xin lưu ý, đồng thời với việc tích cực tranh thủ xuất ngoại, dù thế nào cũng không nên dễ dàng vứt bỏ cơ hội thi vào đại học trong nước.

CÁC LOẠI HỌC BỔNG

Học bổng các trường đại học Hoa Kỳ, nói chính xác là “Tài trợ kinh tế” (Financial Aid) tức là trường chấp nhận cho bạn miễn phải nộp một số loại phí sinh hoạt, cho nên từ nguồn gốc học bổng có thể chia làm ba loại.

Một loại là do bản thân nhà trường cấp, chủ yếu là xem xét về thành tích học tập.

Một loại khác là học bổng từ các xí nghiệp, các tổ chức nguồn vốn, hoặc tư nhân cung cấp hoặc chính phủ tài trợ, thường có điều kiện tiên quyết, như chỉ cung cấp cho công dân Hoa Kỳ hoặc được chỉ định về chủng tộc, tuổi tác hoặc giới tính… Tiêu chuẩn được chấp nhận học bổng cũng không chỉ giới hạn trong học tập, có thể nhấn mạnh đến tài năng lãnh đạo, tinh thần phục vụ vùng, người có tư chất đặc thù (thiên phú)… Tất cả đều theo bên xuất tiền quy định. Đối với các loại học bổng này, điều kiện đã được xác định, nhà trường cứ theo đó mà làm.

Học sinh Trung Quốc đi Hoa Kỳ du học thường xin tài trợ theo 4 hình thức dưới đây.

Đầu tiên là “miễn học phí” (Tuition - Waiver), có trường xem đó là một loại học bổng, có trường để riêng ra. “Miễn đóng học phí” dễ xin được nhưng học phí chỉ là một phần trong tổng số phải chi phí ở Hoa Kỳ.

Loại thứ hai là học bổng tài trợ (Fellowship). Ngoài việc miễn đóng các tạp phí như ăn ở, phí sách vở ra, nó còn giúp người được học bổng một số tiền tiêu vặt. Nhưng loại học bổng này tương đối quý. Cạnh tranh để nhận được học bổng này rất quyết liệt. Ngoài yêu cầu người xin học bổng phải có thành tích cao về thi TOEFL, còn phải có thành tích cao trong học tập ở trong nước, thư giới thiệu có giá trị mạnh.

Thứ ba là học bổng (Scholarship). Thành tích học tập là căn cứ chủ yếu để cấp học bổng này. Cùng một trường học nhưng lại đặt ra vài loại hoặc nhiều học bổng khác nhau. Số tiền cụ thể của học bổng tuỳ theo các loại tạp phí quy định của từng trường mà không giống nhau. Mức học bổng nói chung ít hơn học bổng tài trợ, nhưng tỷ lệ nhận được học bổng lại cao hơn.

Cuối cùng là học bổng hỗ trợ nghiên cứu và hỗ trợ giảng dạy (Research Assistantship and Teaching Assistantship). Tuyệt đại đa số Viện nghiên cứu của các trường đại học Hoa Kỳ đều có hai loại tài trợ kinh tế này. Người làm đơn có thể trực tiếp liên hệ tới Viện, Khoa các trường đại học có liên quan để được nhận tài liệu thuyết minh về loại học bổng trên. Trong tài liệu sẽ nói rõ về tư cách người làm đơn, thủ tục xin cấp và số tiền được hưởng.

THỦ TỤC XIN CẤP HỌC BỔNG

Trình tự xin cấp học bổng không có gì phức tạp, chỉ cần xem các bảng thành tích có liên quan, các biểu mẫu đơn xin học, thư giới thiệu gửi đến Văn phòng Tài trợ kinh tế (Financial Aid Office) của nhà trường là được. Cũng có trường do Văn phòng Chiêu sinh (Admisson Office) giải quyết. Bạn cũng có thể gửi thư trực tiếp cho các Khoa, Ban nghiên cứu của nhà trường, càng có thêm thuyết minh rõ ràng hơn về bạn.

Sau khi đã tập trung đầy đủ các tư liệu của người làm đơn xin học, các nhân viên công tác hữu quan sẽ bắt đầu tiến hành sơ thẩm, xem xét các thành tích học tập về trước của người làm đơn, thành tích thi tiêu chuẩn hoá như TOEFL, GRE có đạt giới hạn đề ra của trường hay không, nếu thấp dưới tiêu chuẩn thì loại ra ngay. Khi hồ sơ phù hợp với tiêu chuẩn tối thiểu sẽ trình các tài liệu của bạn lên Hội đồng xem xét. Đơn xin học bổng của bạn sẽ được quyết định theo kết quả bỏ phiếu của Hội đồng. Một số trường đại học nổi tiếng của Hoa Kỳ, học sinh muốn xin vào học đều phải trải qua một cuộc cạnh tranh rất kịch liệt. Do đó, mỗi khi đã được nhận vào học, nhà trường nói chung với mức độ khác nhau đều dành cho bạn học bổng. Hơn nữa một số Viện hoặc Khoa do có kinh phí dồi dào, những người xin làm nghiên cứu sinh hầu như người nào cũng được học bổng.

Mấy vấn đề cần lưu ý khi điền vào biểu xin tài trợ kinh tế.

Khi bạn điền vào các biểu mẫu có liên quan đến đơn xin học thì không nên chỉ điền vào “Biểu mẫu tài trợ kinh tế” (Financial Aid Form) mà trong đơn xin học phải điền rõ ràng ý định yêu cầu xin tài trợ kinh tế. Có trường còn quy định rõ ràng bằng văn bản: những học sinh khi nhập học không có đơn xin tài trợ kinh tế, về sau chỉ có trong trường hợp gia đình phát sinh tình hình đột biến rất lớn mới có đủ tư cách xin tài trợ kinh tế. Có trường hợp còn quy định cụ thể hơn: những học sinh khi vào học không có đơn xin tài trợ kinh tế, trong thời gian 4 năm học đại học đều không được xin trợ cấp học bổng.

Nhân viên công tác chiêu sinh sau khi xem trong đơn xin học có ý định xin tài trợ kinh tế, nhiều trường đại học đều gửi đến cho bạn một số biểu mẫu CSS để điền vào nộp cho họ tìm hiểu tình hình kinh tế của bạn.

Biểu mẫu CSS là một loại biểu mẫu có tính chất pháp định do Trung tâm về Học bổng của Hoa Kỳ đặt ra. Tên cụ thể của biểu mẫu này là “Đơn xin tài trợ kinh tế của học sinh nước ngoài” (Foreign Student Financial Aid Application). Ngoài một số rất ít ngoại lệ, học sinh nước ngoài cần làm đơn xin tài trợ kinh tế của trường đại học Hoa Kỳ đều phải điền vào biểu mẫu này. Nội dung cần điền gồm 6 phần:

Tình hình cơ bản của bản thân người làm đơn

Tình hình cơ bản của bố mẹ người làm đơn

Tình hình kinh tế của cá nhân người làm đơn

Tình hình tài sản của bố mẹ người làm đơn

Tình hình chi tiêu của gia đình người làm đơn

Tình hình nhu cầu phí tổn giáo dục…

Tất cả 30 vấn đề cụ thể, là một dịp tìm hiểu toàn diện tình hình kinh tế và tình hình chung về gia đình của người làm đơn và đó cũng là một trong những căn cứ quan trọng để có được hưởng học bổng hay không.

Các bạn độc giả thân mến, khi kết thúc toàn bộ cuốn sách chúng tôi rất chân thành hy vọng cuốn sách này có được ít hoặc nhiều sự giúp đỡ đối với các bạn hoặc con cái các bạn. Chúng tôi cũng rất hoan nghênh bạn gửi thư và cho chúng tôi biết cảm nghĩ và ý kiến của bạn đối với quyển sách.

Địa chỉ e-mail của chúng tôi: tingfm@2911.net